De wereld om met een Jan Haring

Convooidetails

Ik heb nog nooit zoiets meegemaakt als dit vijf dagen lang in convooi varen. Ik weet niet goed waar precies te beginnen, maar het doet me het meest denken aan een reality tv programma zoals Big Brother. Verzamel twintig jachten en geef ze de opdracht vijf dagen vlak bij elkaar te blijven varen. Want er is werkelijk van alles gebeurd en iedereen was er zo druk mee dat er nauwelijks tijd meer was om bang te zijn voor piraten.

Op de tweede dag brak het moment aan waarop ik me realiseerde dat dit meer zou worden dan gewoon met een groepje boten bij elkaar varen. Ik zat net even ontspannen om me heen te kijken toen ik ineens de woorden "Fuck off" uit mijn marifoon hoorde komen! Ik dacht, wat krijgen we nou? Twee groepsleiders hadden ruzie gekregen over wie nou in de juiste positie voer met zijn groep. Ik heb toen geprobeerd zo begripvol mogelijk met beide partijen te praten en de zaak opgelost. Er werd netjes sorry gezegd, en dat was mooi, maar het incident zette wel de toon voor de hele rest van de tocht.

Doorlopend bleef de positionering een probleem. Zo was er een catamaran die eigenlijk het liefst niet overstag ging en daardoor midden in de nacht dwars door de groep heen dreigde te zeilen. Regelmatig vielen er mensen in slaap en begon hun koers een eigen leven te leiden. Het was daarbij erg handig dat verschillende mensen radar aan boord hadden en op de marifoon kwam het ene na het andere rapport binnen van waar de stuurloze boot nu weer op af ging. Een ander incident werd veroorzaakt door iemand die in het donker zijn koers 180 graden verlegde om zijn grootzeil te hijsen. Dit werd niet aangekondigd en daardoor botste hij op een haartje na frontaal tegen een van zijn achterliggers op. De achterliggers raakten daardoor helemaal panisch en wilden vervolgens geen enkele boot meer dichter dan een kilometer bij hen in de buurt. Dat was natuurlijk ook weer niet de bedoeling.

Op de ochtend van de derde dag werden we benaderd door snelle, kleine boten zoals de piraten ook in gebruik hebben. Dat was een mooie gelegenheid om onze verdedigingsformatie te oefenen. De voorste groep gaat hierbij stil liggen en de andere drie groepen komen zo snel mogelijk op de voorste groep toegevaren om daarna heel dicht bij elkaar de snelheid weer te hervatten. Al gauw bleek dat er een langzamere boot in de achterste groep zat en die werd keihard in de steek gelaten door zijn snellere groepsgenoten. Die eenzame boot ver achterop zag er erg zielig uit. Daarna hebben we besloten hem te verplaatsen naar de voorste groep. De zogenaamde piraten scheurden tijdens de oefening kris kras tussen ons door. Een beter oefening hadden we niet kunnen wensen. Uiteraard bleken het gewoon nieuwsgierige vissers te zijn en gebeurde er niets.

Later op de derde dag kreeg een van de boten motorpech. En dit was met 30 ton meteen de zwaarste boot van de groep. Gelukkig bood zich al snel een van de andere grote boten aan om te slepen en kon net voor het donker de sleeptros worden aangelegd. In dit proces moest ik allerlei beslissingen nemen zoals hoe snel het convooi door moest varen terwijl de twee boten steeds verder achterop raakten. In de groep heeft men geen eindeloos geduld maar ik wil wel dat niemand teveel afstand tot de groep krijgt. Daarna moest er weer een plek worden gevonden voor de sleepcombinatie waardoor ook andere boten weer moesten verplaatsen. Enzovoort, enzovoort. Het is vaak niet makkelijk om te bepalen wat de juiste beslissing is en je moet ook niet de pech hebben dat er teveel problemen tegelijk ontstaan.

De enige manier van communiceren in een convooi was via de marifoon. We hadden hiervoor drie kanalen benoemd. Het kanaal voor korte mededelingen en oproepen was 67. Voor langere discussies of prive gesprekken kon men doorschakelen naar 68 of 69 afhankelijk van de beschikbaarheid. Uiteraard was hier niet veel prive aan, want in sappige situaties schakelde de hele vloot uiteraard mee naar 68 of 69. Daarnaast hadden boten ook onderling geheime kanalen die ze stiekem per email overeenkwamen om af en toe openlijk alle toestanden te bespreken. Alle boten hadden een codenaam gekregen, samengesteld uit de groepsnaam en de positie van de boot in de groep. Als leider van het geheel was ik 'Alpha 1'. Het nut van deze codenamen is dat je in het marifoonverkeer meteen weet waar de boten zich bevinden die elkaar oproepen. De hoeveelheid communicatie die nodig was varieerde enorm tussen de verschillende boten. Iemand hield hier zelfs statistieken van bij. De stilste boot heeft bijvoorbeeld een aaneengesloten periode van drie dagen niets gezegd. De luidruchtigste is nooit langer dan twintig minuten stil geweest!

Ik heb geprobeerd alle spanningen in het convooi zo goed mogelijk te beteugelen en te zorgen dat iedereen tevreden bleef. Mijn doel was immers om met twintig boten te vertrekken en ook met twintig boten weer aan te komen. En dat is gelukt. Na iets meer dan vijf etmalen voeren we de haven van Aden binnen. Hafskip voorop en alle boten in lange sliert achter ons aan. Dat was echt een geweldig moment.

Al reeds na mijn eindspeech op de marifoon als ook toen het anker eenmaal lag heb ik een bijna eindeloze stroom van complimenten gekregen over de manier waarop ik de diverse situaties had opgelost. Dat was natuurlijk ontzettend leuk om te horen. Ik wist soms ook niet zo goed wat te zeggen, want ik had er vooraf geen idee van dat ik een taak als dit goed zou kunnen uitvoeren. Toen iedereen de volgende avond weer uitgerust was hebben we met ons allen gebarbequed op de kant (let op de camouflage van de bierblikjes in dit strenge moslimland). Dat was erg gezellig. En alsof al die lovende woorden nog niet genoeg waren, had men unaniem besloten mij het geld dat iedereen nog van mij tegoed had te laten houden als dank voor mijn inzet en dat was geen kinderachtig totaalbedrag. Nog steeds als ik eraan terugdenk sta ik er versteld van dat ik zoveel mensen blij heb kunnen maken. Dit is iets dat ik nog nooit eerder heb meegemaakt en niet snel zal vergeten.

Joost, 12/3/2010, 21:33

Jan Haring.nl - De wereld om met een Jan Haring - Joost Jager & Ilse Wintermans